Przejdź do treści

(Psycho)manipulacja

  • przez

Psychomanipulacja (łac. manipulatio [manewr, podstęp, fortel]) stosowanie pewnych mechanizmów wywierania wpływu, które wykorzystują podstawowe reguły psychologiczne kierujące przebiegiem ludzkiego postępowania.
To forma zamierzonego i celowego oddziaływania na jednostkę (grupę osób), by ta wykonywała, nie zdając sobie z tego sprawy, czynności zaspokajające potrzeby manipulatora.

Może występować w aspekcie poznawczym (dezinformacja, kłamstwo) lub emocjonalnym (wzbudzanie poczucia winy, wstydu, lęku). Często dotyczy obu tych sfer jednocześnie. Jej podstawą jest wykorzystywanie drugiego człowieka dla własnych celów.

Czynnikami sprzyjającymi podatności na psychomanipulację są: samotność, brak więzi emocjonalnych; poczucie nieakceptacji przez otoczenie; niestabilna lub przeciętna samoocena; wysoka reaktywność (duża wrażliwość i podatność na sugestię); nasilona potrzeba zależności lub osobowość zależna (nieumiejętność podejmowania decyzji, podporządkowanie innym ludziom własnych potrzeb i pragnień); niska asertywność; ugodowość (skłonność do pomocy, wybaczania, ufność, ustępliwość, altruizm); tendencje konformistyczne; obniżony krytycyzm; naiwny idealizm; niedojrzałość emocjonalna (egoizm, brak odpowiedzialności); potrzeba autorytetu; kult szybkiego sukcesu; doświadczanie silnych stresów czy kryzysów sytuacyjnych (zawód miłosny, niepowodzenia w szkole); brak zaspokojenia w rodzinie podstawowych potrzeb (bezpieczeństwo, przynależność, miłość).